Билиҥҥи судургута суох кэмҥэ анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын өйөөһүн хаһааҥҥытааҕар да улахан суолталаах. Дьокуускай куоракка сэтинньи 6 күнүгэр Арассыыйа Оборуонатын министиэристибэтин өйөбүлүнэн устуоруйаҕа харыстабыллаах сыһыаны бигэргэтиигэ уонна гражданнары дойдуга бэриниилээх буолуу тыыныгар иитиигэ күүһү түмэр сыаллаах фашизмы утары II өрөспүүбүлүкэтээҕи пуорум киэҥ далааһыннаахтык ыытылынна.
Пуорумҥа Саха сириттэн эрэ буолбакка, Арассыыйа атын эригийиэннэриттэн кыттааччылар уонна экспертэр кэллилэр. Кинилэр ортолоругар Илиҥҥи байыаннай уокурук хамаандалааччытын солбуйааччы генерал-лейтенант Роман Греков, Запорожье уобалаһын губернаторын солбуйааччы Сергей Гуляев, Донецкай Норуодунай Өрөспүүбүлүкэ баһылыгын сүбэһитэ Игорь Кимаковскай, Судаарыстыбаннай Дума дьокутааттара, Арассыыйа Дьоруойдара бааллар.
26 саха саллаата, модун санаалаах буойуннара анал байыаннай дьайыы буола турар сириттэн кэлэн кыттыыны ыллылар. Бу кэлэ сылдьыылара итиэннэ биир дойдулаахтарын ортотугар үрдүкү судаарыстыбаннай наҕараадалары тутуулара кинилэргэ Ийэ сирдэрин көмүскэлин туһугар хорсун быһыыларын иһин бэйэтэ туспа наҕараадаҕа тиксибиттэрин тэҥэ буолар.
Фашизмы утары II өрөспүүбүлүкэтээҕи пуорум түмүктүүр мунньаҕын өрөспүүбүлүкэ улуустарыгар быһа холбонуунан көрдүлэр. Майа сэлиэнньэтигэр Д.Ф.Ходулов аатынан норуот айымньытын дьиэтигэр уопсастыбанньыктар, ыччаты кытары үлэлиир исписэлиистэр, үөрэх тэрилтэлэригэр иитэр үлэни сүрүннээччилэр мустан улахан экран нөҥүө кыттыстылар, тэрээһин кыттыылаахтарын тылларын-өстөрүн иһиттилэр. Улуус социальнай бэлиитикэҕэ управлениетын салайааччыта Октябрина Кулешова мустубут дьоҥҥо тэрээһин сыалын-соругун билиһиннэрдэ.
Ил Дархан Айсен Николаев пуорум түмүктүүр чааһын арыйарыгар 130-ча омук иллээхтик олорор өрөспүүбүлүкэтигэр барыбытын төрөөбүт дойдуга таптал, бэриниилээх буолуу тыына түмэр диэн бэлиэтээтэ. Аҕа дойду сэриитигэр Улуу Кыайыы хайдахтаах сиэртибэнэн ситиһиллибитин өйдөөн туран, устуоруйа кырдьыгын бигэргэтиэхпит, хайаан да Кыайыыны ситиһиэхпит, фашизмы төрдүттэн суох оҥоруохпут диэтэ.
Анал байыаннай дьайыыга хорсун-хоодуот саха норуотун саллааттара төрөөбүт дойдуга бэриниилээх буолуу холобурун көрдөрөллөрүн үрдүктүк бэлиэтээн, кинилэргэ махтанан, сүгүрүйэн туран, Илиҥҥи байыаннай уокурук хамаандалааччытын солбуйааччы генерал-лейтенант Роман Греков уонна Запорожье уобалаһын губернаторын солбуйааччы Сергей Гуляев үрдүк судаарыстыбаннай наҕараадалары туттардылар.
Донецкай Норуодунай Өрөспүүбүлүкэ баһылыгын сүбэһитэ Игорь Кимаковскай, олус долгуйан, уйадыйан туран, Саха сирэ Донецкай Өрөспүүбүлүкэни чөлүгэр түһэриигэ оҥорор көмөтүн иһин саха норуотугар уонна Ил Дархан Айсен Николаевка ис сүрэҕиттэн махтанна.
Биһиги, Арассыыйа үгүс олохтоохторо, фашизм диэн сидьиҥ быһыы билиҥҥи кэмҥэ баара буолуо да диэн сэрэйбэт, Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Улуу Кыайыыны кытта имири эстибитэ буолуо дии саныыр этибит. Арассыыйа Дьоруойа, билигин СӨ Ыччат бэлиитикэтигэр уонна социальнай коммуникацияҕа миниистирин эбээһинэһин толорооччунан ананан үлэтин саҕалаабыт Игорь Юргин Украина сиригэр-уотугар билиҥҥи кэмҥэ фашизм хайдах курдук иитиэхтэнэн кэлбитин илэ хараҕынан көрбүт түбэлтэлэрин кэпсээтэ.
Пуорум кыттыылаахтарыгар бэйэлэрин ырыаларын-хоһооннорун анал байыаннай дьайыы сириттэн-уотуттан кэлбит “Мы есть мы” байыаннай ансаамбыл итиэннэ “Туймаада” ырыа судаарыстыбаннай ансаамбыла, эстрада тыйаатырын ырыатын ансаамбыла бэлэхтээтилэр.
Арассыыйа Дьоруойа Родимир Максимов Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна Иннокентий Васильевы-Лэгэнтэйи кытта Г.Кривошапко аатынан Судаарыстыбаннай филармония духовой аркыастырын доҕуһуолугар “На безымянной высоте” ырыаны аан бастаан толорбуттарын мустубут дьон олус истиҥник ылынна.
Фашизмы утары II өрөспүүбүлүкэтээҕи пуорум үлэтин сүнньүнэн Кыайыы туһугар бүттүүн бииргэ сомоҕолоһорго туһаайыллар түмүктүүр докумуон ылылынна. Тэрээһин кыттыылаахтара бу резолюцияҕа бэйэлэрин эбии этиилэрин сэтинньи 9 күнүгэр диэри ыытыахтарын сөп.
Бу тэрээһин ыччаты, үүнэр көлүөнэни дойдуга бэриниилээх буолуу тыыныгар иитиигэ олус улахан суолталаах. Манна тыл эппит, кыттыыны ылбыт дьон бары фашизмы утарарга биир санаалаахтарын көрдөрдүлэр.
Санатар буоллахха, былырыын баччаларга фашизмы утары I өрөспүүбүлүкэтээҕи пуорум Айсен Николаев көҕүлээһининэн ыытыллыбыта. Бу икки тэрээһин түмүгүнэн маннык түмсүү уопсай Кыайыы туһугар күүһү түмүүгэ улахан суолталааҕын Ил Дархан эттэ:
«Төрөөбүт дойдуга бэриниилээх буолуу, дойдубут сарсыҥҥытыгар, инники дьылҕатыгар эппиэтинэһи сүгүү туһунан хас биирдиибит толору өйдүөхтээх. Элбэх омуктаах тэҥ бырааптаах норуоттар – бу Улуу Арассыыйа модун күүһэ. Өстөөҕү самнарыахпыт, Кыайыы биһиэнэ буолуо!».
Февронья ОХЛОПКОВА.
