2003 сыллаахха Тумул орто оскуолатын базатыгар улуус оҕо-ыччат спортивнай оскуолатын тустууга филиала тэриллибитэ. Тириэньэринэн ССРС успуордун маастара Николай Прокопьевич Сивцев анаммыта. Бу оскуолаттан элбэх Арассыыйа, Саха сирин успуордун маастардара таҕыстылар. Кинилэр истэригэр Никифор Попов, Станислав Свинобоев, Константин Власов, Иван Белолюбскай, Владислав Кривошапкин, бырааттыы Андрей, Николай, Дьулус Сивцевтар о.д.а. буолаллар.
Олунньу 7‒8 күннэригэр Тумулга улуус тустууга олимпийскай резервэ (солбук) оскуолатын Тумуллааҕы салаатыгар дьарыктаммыт тустууктар бириистэригэр аһаҕас өрөспүүбүлүкэ таһымнаах оҕолорго көҥүл тустууга турнир буолан ааста. Өрөспүүбүлүкэ араас улуустарыттан 52 хамаандаттан, Өймөкөөнтөн, Өлүөхүмүттэн, Ньурбаттан, Томпоттон тиийэ, саастарынан түөрт бөлөҕүнэн олус хатыһыылаахтык туһуннулар. Барыта 629 оҕо кытынна ‒ саҥа саҕалаан дьарыктанан эрэр 7‒8 cаастаах уолаттартан 15-гэр диэри саастаахтар 18 ыйааһыҥҥа кииристилэр. Мэҥэ Хаҥаластан Төҥүлү, Тумул, Аллараа Бэстээх, Павловскай, Майа, Хара, Табаҕа оскуолаларыгар дьарыктанар эдэр тустууктар бааллар.
2017 с.т. 18 киилэҕэ диэри ыйааһыннаахтарга 14 кыттааччы баар. Мирослав Андросов (Дьокуускай, «Модун», тириэньэрэ А.А.Жендринскай, К.П.Герасимов), 24 кг (28 кыттааччы) Влад Беляев (Дьокуускай, ДЮСШ-5, Д.Н.Сивцев, А.Н.Прохоров, Н.Н.Сивцев) бастаатылар.
2015‒2016 с.т. 23 кг 42 кыттааччы кэлбит, Владик Данилов (Майа, К.Е.Колесов, Д.С.Сидоров), 26 кг 66 кыттааччыттан Даниэль Петров (Амма, А.Н.Тастыгин), 28 кг 53 кыттааччыттан Эркин Гуляев (Аллараа Бэстээх, А.А.Винокуров, К.Г.Власов), 32 кг 45 кыттааччыттан Арылхан Колесов (Хара, Я.Я.Филиппов, К.Е.Колесов), 40 кг 32 кыттааччыттан Эрчимэн Эверстов (Аллараа Бэстээх, А.А.Винокуров, К.Г.Власов) ыйааһыннарыгар кыайыыны ситистилэр.
2013‒2014 с.т. 28 кг 27 кыттааччыттан Руслан Афанасьев (Хаҥалас, В.В.Романов), 30 кг 31 кыттааччыттан Захар Романов (Амма, А.А.Адамов, С.М.Скрябин, И.И.Карпов), 32 кг 42 кыттааччыттан Богдан Баттахов (Ньурба, Ш.Г.Иванов), 35 кг 41 кыттааччыттан Федя Чудинов (Тумул, Е.В.Десяткин, С.Н.Власов, Д.Н.Сивцев), 38 кг 25 кыттааччыттан Артур Кириллов (Уус Алдан, И.П.Пантилов), 48 кг 31 кыттааччыттан Айаал Явловскай (Павловскай, А.А.Явловскай, К.П.Герасимов) чөмпүйүөннээтилэр.
2010‒2012 с.т. 32 кг 10 кыттааччыттан Еримей Потапов (Амма, А.А.Адамов, С.М.Скрябин, И.И.Карпов), 35 кг 27 кыттааччыттан Валера Диодоров (Чурапчы, В.М.Скрябин, А.Е.Аржаков), 42 кг 38 кыттааччыттан Айан Атласов (Аллараа Бэстээх, А.А.Винокуров, К.Г.Власов), 52 кг 46 кыттааччыттан Влас Афанасьев (Аллараа Бэстээх, А.А.Винокуров, К.Г.Власов, И.Е.Белолюбскай), 57 кг 31 кыттааччыттан Владимир Слепцов (Чурапчы), И.Е.Белолюбскай) инники таҕыстылар.
Мэҥэ Хаҥаластан бочуоттаах бириистээх миэстэҕэ таҕыстылар: 2017 с.т. 24 кг Сайдам Гаврильев (Төҥүлү) иккис, 2015‒2016 с.т. 26 кг Игорь Марков үһүс (Тумул), 28 кг Эрэлхан Эверстов (Аллараа Бэстээх) үһүс, 2013‒2014 с.т. 28 кг Айнар Алексеенко (Аллараа Бэстээх) иккис, 35 кг Кирилл Махно (Хара) иккис, 38 кг Айаан Петров (Павловскай) үһүс, 2010‒2012 с.т. 32 кг Айтал Герасимов (Хара) иккис, 35 кг Кирилл Кузьмин (Хара) иккис, 42 кг Вася Сыромятников (Тумул) үһүс, 57 кг Данил Сивцев (Аллараа Бэстээх) иккис миэстэ буолары ситистилэр.
Кылаабынай судьуйанан Тумул оскуолатын бүтэрбит РФ успуордун маастара Дьулус Сивцев, кылаабынай сэкирэтээринэн Александр Винокуров, күрэхтэһии сүрүн эппиэттээх тэрийээччитинэн эдэр тириэньэр Егор Десяткин үлэлээтилэр. Бу күрэхтэһиигэ нэһилиэк салалтатын, оскуола кэлэктиибин өртүттэн улахан суолтаны уураннар өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник биллэр уонна биһирэнэр успуорт комментатора Александр Васильев‒Көрдүгэн тахсан саҥарбыта-иҥэрбитэ улаханы этэр. Успуорт саалата элбэх оҕоҕо төһө да кыараҕаһын иһин күрэхтэһии үчүгэй тэрээһиннээхтик үс көбүөрүнэн ыытылынна. Күрэхтэһиини иилээн-саҕалаан ыыппыт эдэр тириэньэрдэри элбэх кыра оҕо кыттыыылаах күрэхтэһиини кыайа-хото тутан тэрийбиттэрин бэлиэтиир наадалаах.
Афанасий Илларионов
