Тохсунньу 19 күнүгэр 1874 сыллаахха Илин Хаҥалас улууһун Ороссолуода киин сиригэр бастакы үөрэх кыһата төрүттэммит бэлиэ күнэ. Бу күнтэн 150 сыл тухары, элбэх көлүөнэ үөрэххэ билиигэ такайыллан иитиллэн таҕыстаҕа. 150 сыл анараа өттүгэр эргиллэн тиийдэххэ, балаҕан ыйын 15 күнүгэр Герасим Иванович Соловьев Илин Хаҥалас улууһун кулубата, 12 нэһилиэк кулубаларын мунньан, уерэҕи саҕалыыр этии киллэрбитэ. Ол күнтэн бэйэтин үбүнэн, норуот күүһүнэн көмөлөөн бастакы народнай училище тутуллубута, мантан саҕаламмыта эбээт, үөрэх билии кыһата. Күн бүгүн, биһиги тапталлаах Ороссолуода орто оскуолабыт Герасим Иванович Соловьев сырдык аатын сүгэр.
2024 сыл быйыл Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар Үөрэхтээһин сылын биллэрдилэр. Тохсунньу ый 15 күнүгэр улуус баһылыгын уурааҕынан, тохсунньу ый 19 күнэ үөрэхтээһин күнэ буолара бигэргитилиннэ. Мантан сиэттэрэн биһиги оскуолабытыгар, бүгүн биир улахан суолталаах, үөрэхтээһин сылын арыйар тэрээһин буолан ааста. Кыттыыны ыллылар араас сылларга үөрэнэн ааспыт оскуолабыт выпускниктара, бэтэрээн учууталлар, Герасим Иванович Соловьев аймахтара, нэһилиэкпит аҕа баһылыга.
Үөрүүлээх тэрээһиммит саҕаланна, кылаас старосталара, баһылык уонна директор кыттыылаах ыалдьыппыт Соловьев В.И. тумус туттар киһибит Г.И. Соловьев сырдык аатыгар сүгүрүйэн, махтанан туран кини памятнигар сибэкки чөрбөтүн ууруунан, улууска үөрэхтээһин 150 сылыгар анаан.
Ыҥырыылаах ыалдьыттарбыт Соловьев Валерий Иннокентьевич, Макаров Илья Валентинович, бэтэрээн учууталларбыт Виталий Иванович Аммосов, Варвара Дмитриевна Антонова, Мотрена Ильинична Игнатьева, Александр Егорович Федоров, Алексей Петрович Владимиров, оскуолабыт выпускниктара бу күн оскуола үөрэнээччилэрин кытта кылаас чаастарыгар көрүстүлэр, оҕолор ыалдьыттарга эҕэрдэлэрин, бэйэлэр оҥорбут бэлэхтэрин туттардылар, уонна минньигэс тордунан күндүлээтилэр.
Оскуолабыт төрөппүттэрэ оскуолаҕа үөрэнэн ааспыт кэмнэрим диэн ааттаах ретро выставка тэрийдилэр. Манна араас сылларга туттуллубут үөрэх тээбириннэрэ, кинигэлэр, оччотооҕу таҥастар уо.д.а. бааллара киһини сөхтөрдө, ааспыты санатта.
Улуу киһибит, төрүттээччибит Г.И. Соловьев аатынан, үбүлүөйдээх 150 сылга улууска дириҥ суолталаах кинигэтэ тиһиллэн оҥоһуллан таҕыста. Үөрүүлээх чааска, үрдүк сыанаҕа кинигэ оҥоһулларыгар үлэлэспит учууталлары, ытык ыалдьыттары чиэстээтибит, кинигэ бэлэх ууннубут.
Нэһилиэкпит аҕа баһылыга Илья Валентинович Макаров быйылгы сылга кылаастар икки ардыларыгар ыытыллар «Бастыҥ кылаас» күрэҕи биллэрдэ. Сыл түмүгүнэн үрдүк ситиһиилээх кылаастар 50000 тыыһынча солкуобайдаах баһылык Гранын хаһаайыннара буолуохтара.
150 сыл анараа өттүгэр саҕаламмыт үөрэх күнүн хас биирдии үөрэнээччи, учуутал, дьон сэргэ, выпускниктар, бүгүн бары бииргэ түмсэммит өрө күүрүүлээхтик үөрэхтээһин саҕаламмыт бэлиэ күнүн чиэстээтибит.
ыстатыйаны суруйда 11 кылаас үөрэнээччитэ Таня Матвеева
