Майа сэлиэнньэтигэр бүгүн үөрүүлээх күн үүннэ – Илин эҥээргэ бастакы 7 этээстээх, 70 кыбартыыралаах, лифтээх дьиэ үлэҕэ киирдэ! Бу сэлиэнньэ устуоруйатыгар киирэр бэлиэ күн буолара саарбаҕа суох.
К.К.Байкалов аатынан уулуссаҕа «Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү» бырагырааманан дьэндэйбит дьиэни Николай Докторов салайааччылаах олохтоох тэрилтэ – «Мэҥэ-тутуу» ПК хаачыстыбалаахтык тутан болдьоҕор үлэҕэ киллэрдэ.
Саҥа дьиэҕэ киирэр дьолу билбит олохтоохтор үөрүүлэрин биһиги улууска оробуочай сырыынан кэлэ сылдьар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев үллэһиннэ. Кини мустубут дьоҥҥо туһаайан, бу улахан үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ кэлбититтэн сүргэтэ көтөҕүллэн, олус астынарын эттэ, Саҥа дьылы көрсө бэртээхэй үчүгэй саҥа дьиэҕэ киирбиттэринэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлээтэ:
— Бу атыттартан уратылаах, ордук үчүгэй дьиэ тутуллан таҕыста. Илин эҥээргэ 7 этээстээх, лифтээх олорор дьиэ күн бүгүҥҥэ диэри өссө тутулла илигэ. Бастакы оннук дьиэ киирбитинэн эһиэхэ итии-истиҥ эҕэрдэ буоллун! Бу дьиэни «Мэҥэ-тутуу» олохтоох тутуу тэрилтэтэ тутан киллэрдэ. Бэйэбит дьоммут, сахалар, Дьокуускай куоракка эрэ буолбакка, тыа сиригэр эмиэ маннык тупсаҕай дьиэлэри тутар буолбуттара ордук үөрдэр, — диэтэ.
Айсен Сергеевич кэнники сылларга өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн тутуу күүскэ барарын, улуустар кииннэригэр, ону тэҥэ дьоҕус нэһилиэктэргэ тиийэ толору хааччыллыылаах дьиэлэр тутулланнар, уонунан тыһыынча киһи хаарбах тутуулартан саҥа дьиэлэргэ көһөннөр, төһөлөөх улахан үөрүүгэ тиксибиттэрэ буолуой диэтэ. Дойдубут Бэрэсидьиэнэ В.В.Путин бу дьон олоҕун тупсарыыга туһуланар бырагырааманы олоххо киллэрэн, Сахабыт сиригэр Арассыыйа үрдүнэн саамай элбэх хаарбах дьиэни көтүрэммит, олохтоохторун көһөрдүбүт диэн бэлиэтээтэ. Өссө да кэлэр сылларга бу бырагыраама салгыы үлэлиэ диэн эрэнэрин, мантан тирэх ылан дьиэ тутуутун сайыннаран, быйыл Саха сирин тутааччылара олус үчүгэй көрдөрүүлээхтэрин эттэ. Ол курдук, хаһааҥҥытааҕар даҕаны элбэх дьиэ тутуллан – 750 тыһыынча кыбадыраат миэтэрэ иэннээх дьиэ быйыл үлэҕэ киирбит. Ити улууканнаах ситиһии буоларын тоһоҕолоон бэлиэтээбитин мустубут дьон ытыс тыаһынан көрүстүлэр.
Ил Дархан олохтоохторго туһаайан Саҥа дьылы көрсө саҥа дьиэҕэ киирэртэн ордук дьол суох, манна сылаастык, эйэлээхтик олоруҥ, дьиэҕитин үчүгэйдик көрүҥ-истиҥ диэтэ, кинилэри кытта үөрүүлэрин үллэстэриттэн олус астынарын этэн туран, барыларыгар дьолу-соргуну баҕарда.
70 ыалга саҥа кыбартыыраларын күлүүһүн туттарар дьоллоох түгэн тосхойбутунан олохтоохтору улуус баһылыга Дмитрий Тихонов эҕэрдэлээтэ. Саҥа дьиэни тутан киллэрии көрдөрүүтүнэн Мэҥэ Хаҥалас улууһа Дьокуускай куорат кэнниттэн иккис миэстэҕэ иһэрин – 31 тыһыынча кыбадыраат миэтэрэттэн тахса иэннээх олорор дьиэни тутан киллэрбиттэрин эттэ. Инникитин даҕаны биһиги тутааччыларбыт бу тэтимнэрин ыһыктыбакка, сылын ахсын маннык үрдүк көрдөрүүттэн түһүөхпүт суоҕа диэн эрэнэють диэтэ. Улууска сайдыы кэрэһитэ «күөх төлөн» утаҕа тардыллар, суол оҥоһуллар, хаарбах туруктаах дьиэлэртэн дьону көһөрөбүт, култуура кииннэрэ тутуллаллар, оҥорон таһаарыы тэрилтэлэрэ аһыллаллар – бу, биллэн турар, өрөспүүбүлүкэбит салалтата, Ил Дархана ыытар дьон-сэргэ олоҕун таһымын үрдэтэр соруктаах күөстүү оргуйар үлэлэрин туоһута буоларын бэлиэтээтэ.
Майа сэлиэнньэтигэр олорбута 51 сыл буолбут педагогическай үлэ бэтэрээнэ Анна Климентова бу сыллар усталарыгар сэлиэнньэ кини хараҕын ортотугар уларыйбытын, сылтан сыл тупсан, киэркэйэн иһэрин, чэчирии сайдарын, онтон кини наһаа үөрэрин эттэ. Бүгүҥҥү дьоллоох күҥҥэ саҥа кыбартыыра күлүүһүн тутан олус астыммытын, хаарбах дьиэттэн көһөрүү бырагырааматын ылынан үгүс сыллар усталарыгар ыытан кэлбиттэрин иһин дойду Бэрэсидьиэнигэр Владимир Путиҥҥа, өрөспүүбүлүкэ Ил Дарханыгар Айсен Николаевка, улуус баһылыгар Дмитрий Тихоновка, Майа сэлиэнньэтин баһылыгар Алексей Неустроевка, «Мэҥэ-тутуу» тэрилтэ салайааччытыгар Николай Докторовка, бары үлэһиттэригэр, тутааччыларга олохтоохтор ааттарыттан барҕа махталын тиэртэ.
Айсен Сергеевич дьиэ олохтоохторугар, подъезтар старосталарыгар Анна Климентоваҕа, Зоя Герасимоваҕа, элбэх оҕолоох ыаллар аҕаларыгар Анатолий Сергеевкэ, Федор Габышевка үөрүүлээх быһыыга-майгыга кыбартыыралар күлүүстэрин туттарда.
Салгыы ыалдьыттар саҥа дьиэни көрдүлэр-иһиттилэр, тупсаҕай оҥоһуулааҕын, аныгы ирдэбилгэ эппиэттиирин көрөн астыннылар. Айсен Николаев элбэх оҕолоох ыалларга сылдьан дьоллоох күннэринэн өссө төгүл эҕэрдэлээтэ:
— Алаһа дьиэҕит куруук сылааһынан, сырдыгынан сыдьаайдын, оҕо чуопчаарар куолаһынан, үөрүүнэн туоллун, дьол-соргу, ил-эйэ эрэ аргыстастын! — диэн алгыһын тиэртэ.
Февронья ОХЛОПКОВА.
