Олунньу 18 күнүгэр Майаҕа И.М.Сосин аатынан киин бибилэтиэкэ үлэһиттэрин уонна улуустааҕы “Таммахтар” литературнай холбоһук көҕүлээһиннэринэн эдэр суруйааччылардыын көрсүһүү истиҥ түһүлгэтэ тэрилиннэ.
Суруйааччылар Майа сиригэр үктэнээт үс сиринэн хайдыһан В.П.Ларионов, Ф.Г.Охлопков аатынан орто оскуолаларга, И.Г.Тимофеев аатынан лиссиэйгэ сырыттылар. Бэйиэттэр Елизавета Мигалкина, Мария Андреева, бэйиэт, тылбаасчыт Римма Крылова, драматург, очеркист Утум Захаров, прозаик Сардаана Корякина, тылбаасчыт Анастасия Еремеева, Арассыыйа Суруналыыстарын сойууһун, СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэннэрэ, этнопедагог Татьяна Жиркова – Таату Кэскил, режиссер, продюсер Любовь Готовцева үөрэнээччилэри кытта көрсөн айар үлэлэрин билиһиннэрдилэр, оҕолорго сүбэ-ама биэрдилэр.
Күн иккис аҥаарыгар суруйааччылар икки бибилэтиэкэнэн хайдыһан, ааҕааччылардыын көрүстүлэр.
И.М.Сосин аатынан киин бибилэтиэкэҕэ көрсүһүүнү ааҕар саала кылаабынай бибилэтиэкэрэ Марина Трифонова иилээн ыытта. СӨ култууратын туйгуна, “Таммахтар” ааптардара Матрена Сыромятникова Иннокентий Сосин тылларыгар “Биригэдьиир Марыына” ырыанан эҕэрдэлээн тэрээһини арыйда.
“Таммахтар” литературнай холбоһук сүбэһитэ Августина Владимирова-Хабарова “Таммахтар” тэриллибит устуоруйаларын сырдатта. Педагогическай үлэ бэтэрээнэ, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Августина Семеновна “Таммахтары” 1999-2022 сс. салайбыта, 2022 с. Наталья Пахомова салайааччынан, Изабелла Романова солбуйааччынан үлэлииллэр. Кинилэр ыытыллан кэлбит үлэлэри сырдаттылар, ыалдьыттары Мэҥэ Хаҥалас улууһа төрүттэммитэ 95, национальнай дьоруой Манчаары Баһылай 220, улуустааҕы култуура уонна успуорт эстэпиэтэтэ 68 сылларын бэлиэтиир сылга кэлбиттэринэн эҕэрдэлээн туран сэмэй бэлэхтэрин туттардылар.
Драматург, очеркист, кыраайы үөрэтээччи, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, Н.Д.Неустроев аатынан эдэр суруйааччылар бириэмийэлэрин лауреата, “Чолбон” сурунаал уочарка уонна публицистика салаатын эрэдээктэрэ, СӨ судаарыстыбаннай уонна уопсастыбаннай диэйэтэлэ В.В.Скрябин туһунан “Бастакы” испиктээги суруйбут ааптар Утум Захаров: “Таатта Дьохсоҕонуттан төрүттээхпин, бэйэ дьарыктаахпын. Идэбинэн археологпын. Аҕам элбэхтик суруйар этэ, мин аҕабын суруйааччы дии саныырым, онон суруйааччы утумун салгыыр көлүөнэм ситимин үөрэтэбин, сэттис көлүөнэҕэ диэри булбутум, билигин Бэрт Маарыйа төрдүн-ууһун билиэхпин баҕарабын. 2010 с. айар үлэҕэ кэлбитим. Кэпсээннэри, сакааһынан пьесалары суруйабын. Бастакы суруйбут кэпсээним “Соҕотох” диэн айымньы буолар,” – диэн айар үлэтиттэн кылгастык сырдатта, кыраайы үөрэтээччи Илья Колосовка “Чолбон” сурунаалы бэлэх уунна.
Прозаик, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун Эдэр литератордарын сүбэтин чилиэнэ Сардаана Корякина Чурапчыга улааппытын, 3 оҕолооҕун, кэргэннээҕин итиэннэ элбэх ааҕааччы сүрэҕин туппут “Күтүөккэ хомолто” диэн кинигэтин билиһиннэрдэ. Кинигэ ис хоһооно дьиҥ олохтон ылыллыбыт, 3000 ахсаанынан бэчээттэнэн кылгас кэм иһинэн атыыга бүппүт.
Бэйиэт, Арассыыйа суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, СӨ култууратын туйгуна, СӨ ыччат министиэристибэтин поэзияҕа гранын хаһаайката Елизавета Мигалкина Дьааҥыттан төрүттээҕин, оҕо сааһыттан саҕалаан суруйар эйгэҕэ хайдах кэлбитин кэпсээтэ. Кини “Төрөппүттэрим учуутал буоланнар бу идэни талар санаам суоҕа. Ол эрээри утум диэн баар эбит. Нуучча тылын уонна литэрэтиирэтин учууталынан сүүрбэччэ сыл курдук үлэлээн баран билигин айар үлэҕэ оҕуннум, ол да буоллар, оҕолору эксээмэннэргэ бэлэмниибин”, — диэтэ.
Бэйиэт, Арассыыйа суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, Горнай улууһун Л.Н.Харитонов аатынан Маҕарас орто оскуолатын саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала, педагог-бибилэтиэкэрэ Мария Андреева оскуола саҕаттан суруйарын, икки хоһоон кинигэлээҕин эттэ.
Бэйиэт, тылбаасчыт, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун Эдэр литератордарын сүбэтин чилиэнэ Римма Крылова: “Уус Алдан Бороҕонуттан төрүттээхпин, 4 оҕолоохпун, сиэннээхпин. биология-география факультетын бүтэрбитим. 2015 с. айар үлэҕэ кэлбитим. Икки кинигэлээхпин, үксүгэр таптал уонна дьоҕур тиэмэлэригэр суруйабын. Эдэр суруйааччылар сэминээрдэргэ сылдьыаххытын наада. Манна норуодунай суруйааччылар элбэх сүбэни биэрэллэр”, — диэн сүбэлээтэ.
Тылбаасчыт, М.Горькай аатынан Литература институтун бүтэрбит, “Чолбон” сурунаал тылбаас салаатын эрэдээктэрэ Анастасия Еремеева үлэлээбитэ сыл буолан эрэр. Үлэтин сөбүлүүрүн, хас да улахан айымньылары тылбаастаабытын иһитиннэрдэ.
Ыалдьыттар хоһооннорун аахтылар, бибилэтиэкэҕэ кинигэлэрин бэлэхтээтилэр. Ааҕааччылартан Илья Колосов, Федот Харитонов санааларын үллэһиннилэр. “Таммахтартан” ааптар Светлана Иванова-Намыына “Манчаары дойдута” хоһоонун өйтөн доргуччу аахта. Суруйааччы Инна Николаева-Угинка: “Суруйааччылары кытта илэ көрсөн олорон сэһэргэһэр наада. Бу эдэрдэргэ үтүө холобур буолар. Оҕо истибитинээҕэр көрбүтүн түргэнник ылынар. Бу кини өйүгэр-санаатыгар ордук дириҥник иҥэр, онон маннык көрсүһүүлэр тэриллэллэрэ олус үчүгэй” диэн ыалдьыттарга махталын тиэртэ.
Бу күн М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтигэр Арассыыйа Суруналыыстарын сойууһун, СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэннэрэ, норуот үөрэҕин тарҕатааччы, этнопедагог Татьяна Жиркова – Таату Кэскил, элбэх ааҕыллар кинигэлэр ааптардара, туруорааччы режиссер, продюсер Любовь Готовцева ыҥырыллан ыалдьыттаатылар. Манна Елена Чичахова салайааччылаах Ф.Г.Охлопков аатынан орто оскуола 3-с “б” кылааһын үөрэнээччилэрэ “Мин сахабын” хоһоону аахтылар, “Чуораанчык” сурунаал өрөгөй ырыатын толордулар. Арылхан Охлопков “Киэн туттар күндү дьонум”, Саша Тастыгин “Эһэм Кыымаан булчут”, Айсан Федоров “Күммүт Күннүктэн саҕаланар” диэн киэҥ ис хоһоонноох бырайыактарын сырдаттылар. Оҕолор Любовь Готовцева “Остуоруйа холбуката” айымньытын сөбүлээн аахпыттарын эттилэр. “Сүллүүкүн харчыта”, “Чыыса уонна Элиэчээн”, “Күн, ый уонна сулус”, “Мотуо уонна таракаан” остуоруйалары ырыттылар, үтүө майгыга-сигилигэ уһуйалларын эттилэр. Суруйааччылар оҕолорго айар үлэлэрин сырдаттылар, ыйытыыларга хоруйдаатылар. Истиҥ-иһирэх көрсүһүүттэн астынан оҕолор “Үөрүү ырыатын” ыллаан бэлэхтээтилэр.
Ыалдьыттар бибилэтиэкэлэргэ көрсүһүү кэннэ Хомсомуол болуоссатыгар, кыраайы үөрэтэр мусуойга сылдьан элбэҕи сэргии көрдүлэр-иһиттилэр. Салгыы Итэҕэл балаҕаныгар сылдьан арчыланнылар, алгыс ыллылар.
Төрөөбүт тылбыт үйэлээх буоларыгар долгуйар, үлэлиир эдэр суруйааччылар кэккэлэрэ хаҥаан иһэрэ барыбытын үөрдэр. Үүнэр көлүөнэ ыччаты ааҕарга-суруйарга көҕүлүүр көрсүһүүнү, ааҕааччылар суруйааччылардыын атах тэпсэн олорон сэһэргэһиилэрин тэрийбит дьоммутугар махтанабыт.
Марелла Баишева.
