Бакуга ‒ саахамыкка аан дойду Куубага

Саахымат. Аан  дойду Кубога Баку куоракка ыытыллан түмүктэннэ. Манна үрдүк рейтиннээх планета саамай күүстээх саахыматчыттара анал ыҥырыынан, 206 эр киһи , 103 дьахтар кытыннылар.  Күрэхтэһии кэлин киирбит «Нокаут-система» быһыытынан барда. Балаһыанньаҕа  олоҕуран  саахыматчыттар иккилии партияны оонньууллар, тэҥнэһии буолар түбэлтэтигэр үһүс күнүгэр тай-брейк (түргэн оонньуу) быһаарар. Хотторбут туораан, чымыдаанын хомунан дьиэлиир. Холобура, үс күн кэнниттэн эр дьоҥҥо 103 киһи хаалар.

 Эр дьон. Аан дойду чөмпүйүөнэ Дин Лижэнь кыттыбатын туһунан кэлин биллэрбит. Финалага күүстээхтэн күүстээҕи баһыйан аан дойду 16-с чөмпүйүөнэ Норвегияттан Магнус Карлсен уонна Индияттан 18 саастаах Рамешбаба Прагнанандх таҕыстылар.  Карлсен сүрүн партияларга тэҥнэһэн  баран, тай-брейк кыайда.  Арассыыйаттан алта гроссмейстер баара, ытыстарын сотуннулар.

Дьахталлар.  Манна аан дойду чөмпүйүөнэ Цзюй Вэньцзюнь кытынна. Финалга Арассыыйаттан Александра Горячкина уонна Болгарияттан Нюргул Сабирова утарыта олордулар. Иккис партияҕа Сабирова сабырыйан олорон, чугас кыайыыны мүччү туппут.Түмүккэ, тай-брейка биһиги гроссмейстербыт кыайыылаах таҕыста. Үһүс миэстэни Украинаттан Анна Музычук Тань Чжуньины кыайан  ылла.  Биллэрин курдук үс бастакы миэстэлээхтэр эһиил аан дойду чөмпүйүөнүн аатын ылар иһин турнирга (турнир претендентов) кыттар быраабы ыллылар. Арассыыйа саамай бастыҥ гроссмейстердара Полина Шувалова, Екатерина Лагно арыый ситэтэ суох оонньообуттара бэлиэтэннэ. 20 саастаах Нюргул Сабирова ситиһиитэ бу Кубокка соһуччу буолла.

Кубок түмүктэрэ. Бастакынан, Индия түөрт эдэр гроссмейтердара финал 1/8 бииригэр тиийэ ситиһиилээхтик  оонньоон кэлбиттэрэ (16 бастыҥнарга) барыларын сөхтөрдө. Эрдэттэн биллэрэ, бу дойдуттан олус элбэх кэскиллээх ыччаттар тахсан эрэллэрэ. Аан дойду 15-с чөмпүйүөнэ Вишванаттан Ананд дойду үрдүнэн күүстээх үлэни ыыппыта түмүктэри биэрэн эрэрэ көһүннэ.

Иккиһинэн. Кытайга, ордук уолаттар ортолоругар үлэ-хамнас ситэтэ суох барара харахха быраҕылынна . Муударай кытайдар түргэнник түмүк оҥостор дьон буолуо. Ол эрэн улахан таһымҥа үтүө түмүктэри ситиһэргэ, чыпчааллары дабайарга элбэх сыралаах сыллар, хонуктар наадалар.

Үсүһүнэн. Магнус Карлсен биллэрин курдук аны сөп буоллум, матчка кыттыбаппын  диэн  аккаастаммыта эрээри, билигин да «буораҕа кураанаҕын» дакаастаата. -2024 сылга аан дойду чөмпүйүөнүн аатын ылар иһин матч усулуобуйата уларыйыан наада. Сылаалаах уһун партиялар оннуларыгар күҥҥэ иккилии кылгас партия сөп этэ. Ол түбэлтэтигэр ооньуохха сөп –диэн эппит. Ити  барыта ФИДЕ (Салайааччы Аркадий Дворкович) мунньаҕар быһарыллар буоллаҕа.

Дьэ ити курдук саахымат биир улахан түһүлгэтэ түмүктэннэ.

 

Степан Андреев. Майа.