Сахалартан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Кузьмич Попов Дьоруой аатын сүкпүтэ 80 сылыгар дойдутугар Баатараҕа «Баатара баатырдара» өрөспүүбүлүкэтээҕи байыаннай-патриотическай күрэхтэһии буолан ааста.
Бу күрэхтэһии иккис сылын Баатара орто оскуолатын бүтэрбит, кадет кылааһыгар офицер-иитээччинэн үлэлээбит, хотугу многоборьеҕа успуорт маастара, байыаннай дьайыы кыттыылааҕа, өлбүтүн кэннэ «Хорсун быһыы иһин» уордьанынан наҕараадаламмыт, эйэлээх олох туругурарын туһугар тыынын толук уурбут Владислав Тарабукин сырдык кэриэһигэр ананна.
Улуу сэрии уотунан уһуурбут, хаанынан халыйбыт толоонугар биһиги хорсун-хоодуот уолаттарбыт толлон турбакка сүүһүнэн омук дьонун кытары тэбис-тэҥҥэ сылдьыбыттара, бэргэнник ыталларынан холобур буолбуттара. Саха сирин туйгун уолаттарыттан биирдэстэрэ биһиги биир дойдулаахпыт Ф.К.Попов үйэлэргэ өлбөөдүйбэт хорсун быһыыны оҥорон, 1944 сыллаахха тохсунньу 15 күнүгэр Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун үрдүк аатын ылбыта.
Күрэх Дьоруой пааматынньыгар мустан чаҕылхай кыайыыны уһансыбыт биир дойдулаахтарбыт кэриэстэригэр, кадет үөрэнээччилэрэ венок-гирлянданы уурууларыттан саҕаланна. Уоту-ууну ортотунан ааспыт, өлөрү-тиллэри этинэн-хаанынан билбит олох тыйыс оскуолатын тулуурдаахтык ааспыт аҕа көлүөнэбитигэр анаан, Баатара нэһилиэгин баһылыга Дмитрий Акимов, Мэҥэ Ханалас уонна Уус Алдан улуустарын байыаннай комиссара Айаал Петров барҕа махтал тылларын эттилэр.
2022 сыл балаҕан ыйыттан саҕалаан Саха сириттэн быстах байыаннай хомуурга, баҕа да өттүнэн, саха чулуу уолаттара дойдуларын көмүскүү аттаммыттара. Баатара орто оскуолатын выпускнига, онтон кэлин кадет кылааһыгар офицер-иитээччинэн үлэлээбит Владислав Тарабукин быстах хомуурга анал байыаннай дьайыыга ытык иэһин толоро сылдьан, сэтинны 11 күнүгэр сырдык тыына быстыбыта. Хорсун буойун үтүө аатын үйэтитэр, кэлэр көлүөнэҕэ хаалларар сыалтан Владислав Эдуардовичка мемориальнай дуоска оҥоһуллубут. Дуосканы Владислав ийэтэ Людмила Петровна, кэргэнэ Сайыына Христофоровна арыйдылар. Дьоруой Ф.К.Попов аатынан орто оскуола дириэктэрэ Геннадий Макаров, РФ бочуоттаах судьуйата, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх юриһа, сэрии уонна үлэ бэтэрээннэрин өрөспүүбүлүкэтээҕи сэбиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Василий Васильев, саллааттар уонна мотуруостар төрөппүттэрин өрөспүүбүлүкэтээҕи кэмитиэтин салайааччыта Мария Емельянова, Владислав Тарабукин чугас дьоно тыл эттилэр. «Төһө да судургута суох кэмҥэ олордорбут, үрдүбүтүгэр ыраас күннээх олоххо эрэлбитин сүтэрбэппит. Ийэ дойдубут чэчирии сайдарын туһугар, бары биир сомоҕо буолан үлэлиэҕиҥ-хамсыаҕыҥ, айыаҕыҥ-тутуоҕуҥ! » — диэн ыҥырдылар.
Күрэххэ былырыын 5 хамаанда кыттыбыт эбит буоллаҕына, быйыл үс улуустан 14 хамаанда кэлэн 6 көрүҥҥэ күөн көрүстэ. «Төрөөбүт дойдуга анаммыт олох» диэн тиэмэҕэ научнай-практическай кэмпириэнсийэ ыытылынна. Владислав төрөөбүт дойдутуттан Таатта Чымнаайытыттан, Уус Алдан Мүрүтүттэн хамаанда тэринэн кэлбиттэрэ кэрэхсэбиллээх.
«Баатыра Баатырдара» күрэх үөрүүлээх аһыллыытыгар оройуон дьокутааттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Иннокентий Андросов бу тэрээһини өссө сайыннаран, үрдүк таһымнаахтык ыытар санаа баарын биллэрдэ. Улуустааҕы физическэй култуура уонна успуорт управлениетын начаалынньыга Алексей Попов баатараларга эт-хаан өттүнэн сайдыылаах дьону иитэн таһааралларыгар махтанна, бүгүн манна кытта кэлбит уолаттары бары кыайыылаах буолаҕыт диэн хайҕаата.
Владислав Тарабукин ийэтэ Людмила Петровна:
— Уолум өрүү инники сылдьарын сөбүлүүрэ. Сахатын сирин олус таптыыра. Маннык күрэхтэр патриот оҕону иитэн таһаарарга төһүү күүс буолаллар, — диэн эттэ.
Владиславтаах бииргэ төрөөбүт төрдүөлэр эбит, убайа Эдуард, анал байыаннай дьайыы кыттыылааҕа, быраатын ытыктаан күрэххэ анал бириис туруора кэлбит. Иккиэн бастакы хомуурга түбэһэн барбыттарын кэпсээтэ. Дьиэ кэргэнтэн биир киһи тыына быһыннаҕына, биирин дойдутугар төннөрөр буоланнар, быраатым мин оннубар сырдык тыынын биэрэн, икки олоҕу олорор курдук сананан сылдьарын эттэ. Быраатым сытыы киһи этэ диэн олус истиҥник ахтан-санаан, сахалыы хомус тыаһынан бар дьону эҕэрдэлээтэ.
Күрэхтэһии түмүгүнэн Ф.К.Попов аатынан Баатара оскуолатын «Кадеттар« байыаннай-патриотическай кулууп хамаандата бастаата. Иккис миэстэни Аллараа Бэстээх иккис нүөмэрдээх оскуолатын «Факел» кулууп хамаандата ылла, үһүс миэстэҕэ Уус Алданннааҕы Г.В.Егоров аатынан Мүрү бастакы нүөмэрдээх орто оскуолатын «Мүрү-1» байыаннай-патриотическай кулуубун хамаандата ааттанна. Кыайыылаахтар сыаналаах бириистэринэн наҕараадаланнылар.
Хорсун саллааттар албан ааттара эдэр ыччакка инникитин даҕаны килбиэннээх холобур буолан, Ийэ дойдуну муҥура суох таптыырга ыҥырар сулус буола туруоҕа.
Елизавета Неустроева.
