“Майа сэлиэнньэтэ” тыа сирин түөлбэтин баһылыга Алексей Неустроев 2024 сылы Чөл олох сылынан биллэрбитэ. Майаҕа олунньу 26 күнүттэн кулун тутар 3 күнүгэр диэри “Чөл олох” пуорум ыытыллар.
Бүгүн “Кыталык” уопсастыбаннай кииҥҥэ Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Оҕо саас сылынан ыытыллар “Чөл олох” пуорум Майатааҕы В.П. Ларионов уонна Ф.Г.Охлопков ааттарынан орто оскуолалар 8-с кылаастарын үөрэнээччилэригэр “Мин табаҕы утарабын” аһаҕас кэпсэтиинэн саҕаланна. Манна В.П. Ларионов аатынан орто оскуолаттан Нарыйаана Илларионова салайааччылаах 8-с “в”, Анна Степанова салайааччылаах 8-с “б” уонна Ф.Г.Охлопков аатынан орто оскуола Сардаана Заровняева салайааччылаах 8 “а” кылааһын үөрэнээччилэрэ кыттыыны ыллылар.
Мэҥэ Хаҥалас улууһугар “Чөл олох” уопсастыбаннай хамсааһын салайааччыта Татьяна Артемьева, Майа сэлиэнньэтин баһылыгын социальнай боппуруоска солбуйааччы Вячеслав Санников, дьиэ кэргэн киинин салайааччы Владлена Павлова, Хара нэһилиэгин успуорт лиссиэйигэр валеолог учууталынан үлэлээбит Дарья Попова туһааннаах тиэмэнэн санааларын үллэһиннилэр. Кинилэр кэнчээри ыччат бу куһаҕан дьаллыкка ылларбатын туһугар элбэх холобуру аҕаллылар, туох содуллаах буолуоҕун билиһиннэрдилэр.
Тэрээһин көҕүлээччитэ Татьяна Артемьева табах устуоруйатын, састаабын уонна буортутун туһунан документальнай киинэнэн сирдэтэн үүнэр ыччакка табах дьаатын, доруобуйаҕа дьайыытын, биисинэс буоларын сырдатта, табах наркотик буолар диэн тиэртэ. Күҥҥэ 1-дии паачыка табаҕы ортотунан 200 солкуобай харчыга атыылаһан тардар киһи сылга 73000 солкуобайын барыыр. Бу харчы ортотунан 1177 килиэп сыаната буоларын оҕолорго суоттатта. Киһи тыҥата балык хабаҕын курдук хабахтартан, о.э. альвеолалартан турарын, онтон табах тардар киһи тыҥатын альвеолалара хап-хара курунньугунан туолалларын, о.д.а. киһи хараастар чахчыларын аҕалан кэпсээн, оҕолорго өйдөтүү үлэтин ыытта.
Майа баһылыгын солбуйааччы Вячеслав Санников оҕолору кыра саастарыттан куһаҕан дьаллыкка ылларбакка чэгиэн туруктаах дьон буолан тахсалларыгар баҕатын тиэртэ. Онно кини сэлиэнньэ баһылыга Алексей Неустроев хаһан даҕаны биир устуука табаҕы тардыбатах, биир үрүүмпэ арыгыны айаҕар илдьибэтэх киһи буоларын холобур тутунна. Вячеслав Иннокентьевич Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр биллэриллибит Оҕо саас уонна Майа сэлиэнньэтигэр биллэриллибит Чөл олох күннэрин чэрчитинэн Таала күөлгэ олунньу тиһэх күнүгэр – бээтинсэҕэ хаар оҥоһуктарынан Арт-паарка арыллыыта буоларын иһитиннэрдэ.
Валеолог идэлээх Дарья Попова “Здоровье в твоих руках” документальнай киинэлээх кэлэн киһини эт-хаан өттүнэн эргиччи сайыннарар цигун – китайскай гимнастика эрчиллиилэрин көрдөрдө, ыраас салгынынан тыыныы уонна табах буруота киһи этигэр-хааныгар, уорганнарыгар хайдах дьайарын быһаарда. Хас биирдии киһи доруобуйата тус бэйэтиттэн тутулуктааҕын эттэ.
В.П.Ларионов аатынан оскуолаттан Гена Беляев, Ф.Г.Охлопков аатынан оскуолаттан Эрхаан Петров, Аман Платонов истибит лиэксийэлэрин тула санааларын үллэстэн табах буортулааҕын итэҕэйбиттэрин этэн туран үөлээннээхтэригэр хаһан да боруобалаабаттарыгар сүбэлээтилэр.
Маны сэргэ, табаҕы утарар, чөл олоххо сирдиир уруһуй күрэхтэһиитэ ыытылынна. Манна оскуолалар иккилии оҕолоох хамаанданан кытыннылар. Түмүккэ үөрэнээччилэр дириҥ ис хоһоонноох уруһуйдарынан табах буортутун арыйбыттарын дьүүллүүр сүбэ хайҕаата. В.П.Ларионов аатынан оскуолаттан 8 “в” кылаас оҕолоро Яна Никитина, Аня Бурнашева үһүс, Ф.Г.Охлопков аатынан оскуолаттан 8 “а” кылаас оҕолоро Виктор Афанасьев, Татьяна Захарова иккис итиэннэ В.П.Ларионов аатынан оскуолаттан 8 “б” кылаас оҕолоро Милена Гаврильева, Диана Осипова бастакы миэстэ буоланнар тэрийээччилэртэн дипломнары, минньигэс бэлэхтэри туттулар. Чөл олох уруһуйдара куйаар ситиминэн тарҕаныахтара уонна көстүүлээх сиргэ ыйаныахтара.
Пуорум түмүгүнэн Майа оскуолаларын үөрэнээччилэрэ оскуола оҕолоругар уонна олохтоохторго анаан 3 пууннаах Ыҥырыы таһаардылар: бастакытынан, табаҕы тардыы доруобуйаҕа буортулааҕын быһыытынан, табах ханнык да көрүҥүн тардыыны тохтоторго; иккиһинэн, табаҕы тарда илик оҕолор табах дьаат буоларын өйдөөн, табаҕы тардары саҕалаамаҥ, доруобуйаҕытын харыстааҥ; үсүһүнэн, табах тардыытын утары сэрэтэр, өйдөтөр үлэни тулалыыр дьоммутугар ыытыаҕыҥ, табах буруота суох ыраас салгынынан тыыныаҕыҥ, доруобуйабытын харыстыаҕыҥ.
«Чөл олох» пуорум чэрчитинэн ыытыллыбыт “Мин табаҕы утарабын” аһаҕас кэпсэтии кыттыылаахтара туһалаах уонна кэскиллээх кэпсэтииттэн астынан тарҕастылар.
Олохпутун салҕааччы ыччат дьоммут чэгиэн туруктаах буолалларын туһугар бэйэбитинэн холобур буоларга кыһалламмыт куһаҕан дьаллыктартан босхолонон иһиэҕиҥ.
Марелла Баишева.
